|
УДК 339.94; JEL L94, L95, Q28, Q40 Миценко В. І. Геополітична криза та виклики забезпечення глобальних ланцюгів вартості енергетичними ресурсами. Регіональна економіка. 2025. №3(117). С. 154-166. DOI: https://doi.org/10.36818/1562-0905-2025-3-14 Літер.: 21
Автори
Миценко Валерій Івановичкандидат педагогічних наук, доцент
доцент кафедри міжнародних економічних відносин та іноземних мов, Центральноукраїнський національний технічний університет
Контакти: valeriy369@hotmail.com
Сторінки:
АнотаціяДосліджено вплив геополітичних криз і санкційних режимів на стабільність і функціонування глобальних ланцюгів вартості в енергетичному секторі. Розкрито зміст і трансформацію поняття «геоекономіка» у контексті сучасної торгової політики, орієнтованої на ризики та економічну безпеку. Визначено, що геоекономічна політика дедалі частіше використовується як інструмент досягнення геополітичних цілей, що суперечить принципам багатосторонньої торгової системи та негативно позначається на глобальних енергетичних ланцюгах постачання. Проаналізовано наслідки торгових конфліктів між США і КНР, пандемії COVID-19 і повномасштабної російської агресії проти України для енергетичних ринків і торгівлі відновлюваними джерелами енергії. Особливу увагу приділено ініціативам Європейського Союзу (зокрема плану REPowerEU) щодо зниження залежності від російських енергоносіїв, розвитку зеленої енергетики та зміцнення енергетичної безпеки. З’ясовано, що санкційна політика, спрямована проти російського енергетичного сектору, призвела до масштабного перегрупування світових енергетичних потоків, зміни структури торгівлі та зростання інвестицій у відновлювану енергетику. Доведено, що формування нової архітектури енергетичних ланцюгів створення вартості потребує балансу між економічною ефективністю, політичною стабільністю та стійкістю до геополітичних ризиків.
Ключові слова:геоекономіка, глобальні ланцюги вартості, енергетична безпека, санкційна політика, відновлювана енергетика, торговельні ризики
Посилання- Roberts A., Moraes H. Ch., Ferguson V. Toward a Geoeconomic Order in Trade and Investment. Journal of International Economic Law. 2019. Vol. 22(4). Pp. 655-676. DOI: https://doi.org/10.1093/jiel/jgz036
- Ciuriak D. Unfree Flow with No Trust: The Implications of Geoeconomics and Geopolitics for Data and Digital Trade. Centre for International Governance Innovation: Website. 14.02.2022. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3963074
- Bacchus J. The Black Hole of National Security. CATO Policy Analysis. 2022. Vol. 936. URL: https://www.cato.org/sites/cato.org/files/2022-11/policy-analysis-936.pdf
- Nepal R., Deng Y., Dong K. Going with the flow: How does global energy value chain adapt to geopolitical risks? Energy Economics. 2025. Vol. 144. DOI: https://doi.org/10.1016/j.eneco.2025.108288
- Guo Y., Zheng H., Zeng Y., Fan W., Albahooth B., Bhuiyan R. A. Natural resources extraction of RCEP trade bloc: examining geopolitical risk and economic situation. Resources Policy. 2023. Vol. 86. P. 2. DOI: https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.104227
- Pata U. K., Alola A. A., Erdogan S., Kartal M. T. The influence of income, economic policy uncertainty, geopolitical risk, and urbanization on renewable energy investments in G7 countries. Energy Economics. 2023. Vol. 128. DOI: https://doi.org/10.1016/j.eneco.2023.107172
- Filippidis M., Filis G. Geopolitical risk and energy prices. Encyclopedia of Monetary Policy, Financial Markets and Banking. 2025. Vol. 3. Pp. 194-203. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-44-313776-1.00132-X
- World Trade Report. Geneva: WTO, 2023. 134 p. URL: https://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/wtr23_e/wtr23_e.pdf
- Marceau G. The WTO in the emerging energy governance debate. WTO: Website. 2010. URL: https://www.wto.org/french/res_f/publications_f/wtr10_marceau_f.htm
- DS512: Russia – Measures Concerning Traffic in Transit. WTO: Website. 26.04.2019. URL: https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/cases_e/ds512_e.htm
- Export Restrictions on Strategic Raw Materials and Their Impact on Trade and Global. OECD, 2010. URL: https://www.oecd.org/en/publications/export-restrictions-on-strategic-raw-materials-and-their-impact-on-trade_5kmh8pk441g8-en.html
- Quitzow R., Bersalli G., Eicke L., Jahn J., Lilliestam J., Lira F., Marian A., Süsser D., Thapar S., Weko S., Williams S., Xue B. The COVID-19 crisis deepens the gulf between leaders and laggards in the global energy transition. Energy Research & Social Science. 2021. Vol. 74. DOI: https://doi.org/10.1016/j.erss.2021.101981
- Groom N. US to expand solar panel tariffs after probe finds Chinese evasion. Reuters: Website. 02.12.2022. URL: https://www.reuters.com/markets/commodities/us-says-solar-imports-four-southeast-asian-countries-weredodging-china-tariffs-2022-12-02
- Solar PV Global Supply Chains. IEA: Website. [n.d.]. URL: https://www.iea.org/reports/solar-pv-global-supply-chains/executive-summary
- Russia’s War on Ukraine. IEA: Website. 2023. URL: https://www.iea.org/topics/russias-war-on-ukraine
- Special Report on Solar PV Global Supply Chains. OECD: Website. 26.08.2022. DOI: https://doi.org/10.1787/9e8b0121-en
- Urals Oil. Trading Economics: Website. [н. д.]. URL: https://tradingeconomics.com/commodity/urals-oil
- World Energy Outlook. International Energy Agency, 27.10.2022. DOI: https://doi.org/10.1787/3a469970-en
- Global Energy Review: CO2 Emissions in 2021. Paris, 2022. URL: https://iea.blob.core.windows.net/assets/c3086240-732b-4f6a-89d7-db01be018f5e/GlobalEnergyReviewCO2Emissionsin2021.pdf
- World Energy Outlook 2023. International Energy Agency, 24.10.2023. DOI: https://doi.org/10.1787/827374a6-en
- BP Statistical Review of World Energy 2022. 60 p. URL: https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2022-full-report.pdf
|